Geleneksel Türk gölge oyununun ustalarından hayali Suat Veral, oluşturduğu 1 metrelik tasvirleriyle 3 metrelik perdede Karagöz ve Hacivat’ı sahneliyor.
İzmir Uluslararası Kukla Günleri’ne katılan Suat Veral, AA muhabirine, hayali Küçük Ali’nin 1974’teki ölümünün ardından Karagöz ve Hacivat’taki ivmenin yavaşladığını ifade etti.
Yaklaşık 34 yıldır hayali olarak çalıştığını ve geleneksel Türk gölge oyunu tasvirleri ürettiğini belirten Veral, “Dünyada gölge oyunu ve kukla, ayrı bir yerde bulunuyor. Kitleler çoğalıyor, talep de artıyor. Geleneksel gölge sanatımız da bunlardan geri duracak değil. Büyük salonlarımızın olması nedeniyle büyük tasvirlere ihtiyaç duyuluyor” diye konuştu.
Suat Veral, İzmir Uluslararası Kukla Günleri için yazdığı “Karagöz Şenlikte” oyununu, yetiştirdiği “ilk kadın hayali’ olduğunu belirttiği Merve İlken ile 1 metre boyunda Karagöz tasvirleriyle sahnelediğini kaydederek, şunları söyledi:
“Eni 3 metre, yerden yüksekliği yaklaşık 2,5 metre perdede, büyük salonlarda ilk ve özel çalışmayı İzmir’de sahneliyoruz. İnanılmaz ilgi görüyoruz. Bu, gençlerimiz, toplumumuz, çocuklarımız adına önemli başlangıç olacak, Karagöz bu sayede daha çok ilerleyecek, hiçbir zaman geri kalmayacak.”
Büyük Karagöz tasvirleriyle, daha önce bir kez oyun sahnelediğini hatırlatan Veral, şöyle devam etti:
“Ama bunun farkı, artık geniş kadroyla sahnelenmesi. 20 karakter var. Mesela pilavcı, tahta bacak, çocuklar, kantocu ki eskiler bilir ama çocuklar bunu görünce ayrı mutlu oluyorlar çünkü içindeki hareketler farklılık katıyor. Laz karakterimiz var, bir de horon tepen 4’lü grup var. Bizi temsil eden kültürümüzü, 1 metrelik tasvirlerle yansıtabiliyoruz. 1 metrelik tasvirlerle oyunumuzu sahnelemeyi sürdürmek istiyoruz”
Veral, deriden oluşturulan tasvirlerin, el emeği göz nuru olduğuna değinerek, “Hissettiğimizi ve dokunduğumuzu yapıyoruz. Teknolojinin önüne geçen de bu” ifadesini kullandı.
Büyük tasvirleri, ağırlıklarına rağmen 1,5 metrelik sopalarıyla oynatan Merve İlken ile gurur duyduğunu dile getiren Veral, “İnanıyorum ki dünyada ses getirecek, geleneksel sanatımıza ayrı bir ivme kazandıracak” dedi.
“Gençler devasa tasvirlerle Karagöz’ü dünyanın her tarafında sahneleyecek”
Suat Veral, gençlerin çok yoğun ilgi göstermesine rağmen araştırma yapıp öğrenebilecekleri bir okul bulunmadığına işaret ederek, büyükşehirlerde kurulacak Karagöz müzelerinin, bu açığı kapatabileceğini ifade etti.
İmkan verilmesi durumunda gençlerin devasa tasvirlerle dünyanın her tarafında geleneksel Türk gölge oyununu sahneleyebileceğini vurgulayan Veral, “Bu sanatı, çocuklarımız ve gençlerimiz yaşatacak” diye konuştu.
Veral, 1 metrelik tasvirlerin de yer aldığı “Ustadan Çırağa Karagöz Tasvirleri” sergisinin de İzmir Resim Heykel Müzesi Kültürpark Sanat Galerisi’nde gezilebileceğini kaydetti.
“Sanatımı sevdiğim için artık bana ağır gelmiyor”
Merve İlken de 1 metrelik tasvirlerin kullanıldığı oyunda görev almaktan gurur duyduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
“Bir bayan olarak büyük tasvirleri birkaç dakika perdede tutmak zor olmayabilir ama bunu dakikalara yaydığınız zaman, bayan açısından güç gerektiren bir şey oluyor. Sanatımı sevdiğim için artık bana ağır gelmiyor, daha çok mutluluk veriyor.”
İşi dolayısıyla çok iyi geri dönüşler aldığını anlatan İlken, “Dünya Kadınlar Günü’nde de örnek olduğum için çok mutluyum. Bayanların el atmadığı meslek kalmadı. Bayanlar neden anne gözüyle çocuğu oynamasın, Karagöz’ü oynamasın” görüşünü dile getirdi.
12 ve 20 Mart 2015’te İzmir Sanat’ta, 13 Mart’ta Karşıyaka Çarşı Kültür Merkezi’nde sahnelenecek “Karagöz Şenlikte” oyununun konusu ise şöyle:
“Karagöz ile kadim dostu Hacivat birlikte konuşurlarken, uzaktan gelen müzik seslerini duyan Karagöz, sesin kaynağını merak eder. Bunun sebebini Hacivat’a sorar. Meydanda kocaman bir çadır kurulduğunu ve içinde eğlenceler düzenlendiğini öğrenen Karagöz, heyecanlanır ve Hacivat ile şenliğe giderler.”